Decennialang is het onderbelicht geweest: de rol van 4200 zeelieden van de Nederlandse koopvaardij die tijdens de Tweede Wereldoorlog het leven lieten. Ze vervoerden onder vijandelijk vuur goederen en mankracht voor de geallieerden, maar kregen na de oorlog nauwelijks erkenning. Pas tientallen jaren later, mede door de inzet van de Stichting Koopvaardijpersoneel 1940-1945, kwam daar langzaam verandering in.

De zeelieden worden pas sinds 2004 officieel erkend als veteranen. Op 4 mei wordt ook voor deze slachtoffers weer een krans gelegd bij De Boeg in Rotterdam, het ’eigen’ monument. Dit keer met twee speciale gasten uit Amerika. Daarnaast opent een speciale expositie Varen voor Vrijheid in Katwijk.

Op 7 juni 1942 vertrok vanuit Curaçao de Crijnssen, een vracht- en passagiersschip met 95 personen aan boord, naar New Orleans. Drie dagen later werd het gespot in de Golf van Mexico door een Duitse onderzeeboot. Met een torpedo brachten de Duitsers het schip tot zinken. Wonder boven wonder viel er maar één slachtoffer. Aan boord zaten drie Joodse vluchtelingen die uiteindelijk toch in Amerika aankwamen. Onder hen de moeder en oma van Audrey Knoth. Zij komt op 4 mei speciaal naar Nederland om een krans te leggen bij De Boeg. „Mijn moeder was twaalf jaar oud toen ze aan boord van de Crijnssen stapte in de hoop haar vrijheid tegemoet te varen”, vertelt Knoth vanuit Amerika. Haar moeder is nog in leven, maar is te broos om naar de herdenking te gaan. Voor Audrey Knoth is het een mooie gelegenheid om haar dankbaarheid aan Nederland te tonen. Zij is de dochter van de 12-jarige passagier die samen met haar ouders op het koopvaardijschip op weg was naar het veilige Amerika. Het Joodse gezin was al drie jaar op de vlucht vanuit Tsjecho-Slowakije.

Torpedo

Nadat de torpedo de Crijnssen tot zinken bracht, konden ze via een Amerikaans schip hun weg vervolgen. Echter, ook dit schip werd getorpedeerd. „Dat ze tot twee keer toe een aanval hebben overleefd, is echt een wonder”, vertelt Knoth. Voor haar was de hele geschiedenis rond haar familie een totale verrassing. Er werd nooit gesproken over de gebeurtenissen en de lange vlucht vanuit Europa. Zelfs het feit dat ze van Joodse afkomst was, bleef lange tijd geheim. „Het was enorm traumatisch voor iedereen en daarom werd er niet over gesproken. Mijn moeder was negen jaar oud toen ze op de vlucht sloegen en is inmiddels 94 jaar. Ze weet dat mijn broer en ik wel het hele verhaal hebben uitgeplozen en dat we naar Nederland gaan voor de kranslegging. Maar verder wil ze er nog steeds niets over kwijt.”